Het Noorden in de nota Ruimte

Met de Ontwerp-nota Ruimte 2050 heeft het kabinet een koersdocument gepresenteerd voor de toekomstige inrichting van Nederland. Onder het motto “Elke regio telt” ligt de nadruk op maatwerk per regio: De unieke kenmerken en identiteit blijven leidend, maar de verbinden tussen regio;s worden nadrukkelijk versterkt.

Voor Noord-Nederland wordt de rol als energie-intensief industriecluster van nationaal belang stevig onderstreept. De productie en import van groene waterstof via de Eemshaven, windenergie op zee en mogelijk ook kernenergie maken het noordelijk kustgebied cruciaal voor de toekomstige energievoorziening van het land. Daarmee wordt het noorden expliciet neergezet als motor in de energietransitie.

Ook de economische infrastructuur krijgt aandacht. Bestaande bedrijventerreinen worden beschermd tegen woningdruk en kunnen strategisch worden uitgebreid om te functioneren als energiehubs. Voorbeelden hiervan zijn de Oostpolder en de Eemshaven. Tegelijkertijd wordt samenwerking tussen regionale ecosystemen gestimuleerd: brainports, greenports, industrie en logistiek moeten elkaar versterken en zo efficiënt mogelijk opereren.

Het kabinet koppelt dit ruimtelijk beleid nadrukkelijk aan de woningbouwopgave. Verwacht wordt dat nieuwe spoorverbindingen als de Nedersaksenlijn en de Lelylijn niet alleen economische kansen vergroten, maar ook ruimte scheppen voor de bouw van tienduizenden nieuwe woningen in het noorden. Door de verbeterde bereikbaarheid wordt het noorden aantrekkelijker voor zowel bedrijven als bewoners, en kan de druk op de Randstad worden verlicht. Ook wordt een verbeterde treinverbinding met Duitsland aangedragen als een manier om de kansen in het noorden verder te stimuleren.

Verder krijgt de landbouw een andere positionering. De nota benadrukt een verschuiving naar biologische en extensieve vormen van landbouw, waarbij natuurgebieden behouden blijven. De glastuinbouw wordt volledig geclusterd in greenports, zodat ruimtegebruik en ecologie beter in balans komen. Daarmee wordt beoogd dat landbouw ook in 2050 een volwaardige, duurzame, economische pijler blijft.

Daarnaast besteedt de nota aandacht aan de ruimtelijke kwaliteit en leefomgeving. Landschappen, natuurgebieden en cultuurhistorisch waardevolle elementen moeten behouden blijven of zelfs versterkt worden. Voor Noord-Nederland betekent dit onder meer dat de openheid van het landschap en de unieke kustgebieden nadrukkelijk beschermd worden.

Samengevat laat de Ontwerp-nota Ruimte 2050 zien dat het kabinet kiest voor een toekomst waarin regionale kracht en identiteit behouden blijven, maar waarin het noorden nadrukkelijk wordt gepositioneerd als spil in de energietransitie, als proeftuin voor duurzame landbouw en als regio met versterkte verbindingen naar de rest van Nederland en Europa.