Fabriekshallen fascineren me. Niet alleen omdat het plekken zijn van menselijk vernuft, waarin stap-voor-stap iets gemaakt wordt dat bijdraagt aan onze geavanceerde manier van samenleven. Maar ook en misschien vooral omdat op veel fabriekshallen een emotioneel pandrecht rust. Dat recht is weliswaar geen geld waard, maar heeft toch een maatschappelijke waarde. Die waarde ligt besloten in de collectieve herinnering die doorwerkt in het heden.

Groot waren de emoties, toen de Philips fabriek in Emmen in 2016 werd gesloten. Naar de mening van de ruim 200 personeelsleden was de verlichting die er gemaakt werd, nog altijd rendabel. De sluiting van de fabriek past in een proces waarin multinationals hun arbeidsintensieve maakindustrie afstoten en/of overplaatsen naar lage loonlanden. Voor Noord-Nederland, waar juist veel ‘maakfabrieken’ stonden, betekende dit telkens een klap voor de regionale economie.

Oude emoties kunnen plaatsmaken voor nieuwe. Dit idee overviel me bij een werkbezoek aan “Technologies Added”, gevestigd in dezelfde hal van wijlen de Philips vestiging te Emmen. Terwijl ik de kolossale hal overzie, bekruipt mij een gevoel van enthousiasme. In de hal staan meerdere assemblagelijnen opgesteld. Iedere lijn produceert voor een ander bedrijf. Dit is het concept van de ‘slimme maakfabriek’, waar meerdere bedrijven onder een dak zitten.

De drijvende krachten Johan Bakker en Mayko Slinkman leggen mij uit, hoe het team van Technologies Added werkt. Zij denken actief mee met de bedrijven die gebruik willen maken van de faciliteiten. Die faciliteiten bestaan uit het snel inrichten van een productielijn, inclusief de noodzakelijke logistiek. Een voorbeeld is het bedrijf Sustainder dat - symbolisch genoeg – hoog innovatieve (straat)verlichting maakt. De assemblagelijn kan voortdurend aangepast worden al naar gelang het type lamp dat de klant besteld.

In de fabriekshal werken geen 200 mensen meer. Maar de tijd dat de groeiende bevolking snel van werk voorzien moest worden, is ook voorbij. Tegenwoordig moeten we meer met minder doen. De voormalige Philips fabriek van Emmen wordt opnieuw bezield met makers. Makers die slim en wendbaar zijn, misschien nog wel meer dan in die goede oude tijd.

Blog: Marijn Molema