De innovatiekracht van Fryslân groeit gestaag, maar blijft onder het Nederlands gemiddelde. Dat blijkt uit een rapport van Planbureau Fryslân. Het onderzoek laat zien dat de Friese economie sterker presteert dan in 2024, vooral dankzij verbeterde toegang tot financiering en een groeiende regionale vraag. Toch blijven kennis, leiderschap en netwerkvorming achter.

Friesland telt inmiddels ruim 1.370 innovatieve bedrijven, goed voor 2,7 procent van de actieve ondernemingen. Dit percentage is gelijk aan het landelijk gemiddelde. De meeste van deze bedrijven zijn actief in watertechnologie, agrifood en hightech-systemen. Drachten en Leeuwarden fungeren als trekkers, met onder meer het Innovatiecluster respectievelijk de WaterCampus.

Ook het startup-landschap groeit. De provincie telt 156 startups waarvan vier scale-ups, hiervan zitten relatief veel in de sector energie. Toch is het investeringsvolume beperkt. Slechts één startup haalde sinds 2017 een investering boven de twintig miljoen euro binnen. De meeste financiering komt uit vroege investeringsrondes (seed en pre-seed) en uit publieke bronnen zoals de NOM en Doefonds Fryslân. Private investeerders blijven schaars, waardoor doorgroei lastig is.

Het rapport wijst verder op de zwakke internationale inbedding van Friese organisaties. Slechts acht Friese partijen traden sinds 2012 op als penvoerder binnen Europese innovatieprojecten. Daarmee blijft Fryslân afhankelijk van kennisinstellingen elders in Nederland, zoals Wageningen University. Ook de fysieke infrastructuur en bereikbaarheid blijven beperkende factoren voor kennisuitwisseling en samenwerking.

Ondanks die beperkingen is de trend positief. De regionale ecosystemen worden sterker, met name in Zuidwest- en Noord-Friesland. Campussen, fieldlabs en co-workinglocaties rond Leeuwarden spelen een groeiende rol in kennisdeling. Tegelijkertijd stijgt het aandeel hoogopgeleiden en neemt de waardering voor ondernemerschap toe.

Daarnaast benadrukt het rapport dat regionaal leiderschap cruciaal wordt in de komende jaren. Veel initiatieven zijn nu nog versnipperd over gemeenten, sectoren en programma’s. Door één gezamenlijke koers te formuleren, bijvoorbeeld via een Friese Innovatieagenda, kan de provincie scherper inzetten op strategische thema’s als energie, circulaire materialen en digitalisering. Dat vraagt om bestuurlijke samenwerking én zichtbaar ondernemend leiderschap vanuit zowel publieke als private partijen.

De conclusie van het rapport is dat Fryslân vooral moet inzetten op samenhang: beter verbinden van kennis, kapitaal en talent. Een hechter netwerk tussen bedrijven, onderwijs en overheid kan de stap van innovatie naar waardecreatie versnellen. Zo kan de provincie uitgroeien tot een volwaardige speler binnen het Nederlandse innovatielandschap.