
Verkiezingsprogramma's en 'de regio'
De ‘regio’ stond tijdens de vorige Tweede Kamerverkiezingen in de schijnwerpers. Luttele maanden voor de verkiezingsstrijd van 2023 losbarstte, was het rapport ‘Elke regio telt!’ gepubliceerd door drie nationale adviesraden. Hierin werd kritiek geuit op de centralistische investeringslogica en werd aandacht gevraagd voor kwetsbare gebieden. Die boodschap resoneerde, ook in de verkiezingsprogramma’s. Hoe is dat twee jaar later?
Uit de eerste verkiezingsprogramma’s die verschenen zijn, komt een wisselend beeld naar voren. De VVD vond in 2023 dat de overheid meer rekening moest houden met regionale verschillen. Deze overtuiging ontbreekt in het nieuwe programma (evenals de Lelylijn). Wel wordt het begrip ‘regio’ (of afgeleiden daarvan) 46 keer genoemd. De liberalen willen doorgaan met het Nationale Programma Vitale Regio’s (NPVR). Hierin zijn vier noordelijke gebieden opgenomen waar langjarige investeringsagenda’s ontstaan.
Het SP programma is, aan de andere zijde van het politieke spectrum, summier in zijn regionale politiek. Het begrip komt 28 keer voor. Verschillen worden meer geanalyseerd in termen van ‘klasse’ dan in een geografisch perspectief.
De BBB daarentegen noemt het begrip 149 keer en het rapport ‘Elke regio telt!’ wordt meerdere keren aangehaald. Ieder hoofdstuk legt wel ergens de nadruk op regionale verschillen. In sociaaleconomisch opzicht moeten ze niet te groot worden, in cultureel opzicht gekoesterd. Spitsvondig en maatschappijkritisch is de term ‘institutioneel urbanisme’, dat volgens de BBB in onze overheid bestreden moet worden.
GroenLinks-PvdA noemt het woord regio 34 keer en bespreekt zijn inzet voor afzonderlijke provincies in drie bladzijden. Bij de noordelijke provincies wordt de Nedersaksenlijn en de Lelylijn genoemd. In Zuid- en Oost Drenthe wordt het ‘vijfde industriecluster’ van Nederland gesitueerd, met bedrijven in de groene chemie, hightech en biobased maakindustrie. Groningen wordt als belangrijke speler in de transitie naar waterstof benoemd. Naar het rapport ‘Elke regio telt!’ wordt niet verwezen.
Op basis van vier verkiezingsprogramma's kan worden verwacht dat de meeste partijen minder nadruk zullen leggen op de verdeling van investeringen over ons land. De aandacht voor maatwerk in de regio staat echter overeind. Programma’s van andere partijen volgen begin september.