Het aantal banen in de Friese landbouw en industrie is tussen 2013-2023 gegroeid, zowel in absolute als in relatieve zin. Dit blijkt uit een structuuranalyse van de arbeidsmarkt, uitgebracht door Planbureau Fryslân (PF). De totale banengroei is opvallend. Volgens het Provinciaal Wekgelegenheidsregister kwamen er in tien jaar bijna 41.000 banen bij, een groei van 14,3% naar een totaal aantal banen van 327.960 banen in 2023. Overigens voorspelt het UWV een stagnatie van de groei, hetgeen een trendbreuk zal betekenen.

PF vroeg het lectoraat Dienstbaar Organiseren van de Christelijke Hogeschool Ede om de specialisaties van de Friese economie te onderzoeken. Daartoe keek prof. dr. Henk Kievit, tevens hoogleraar Entrepeneurship and Ecosystems aan Nyenrode Business Universiteit, naar de locatiequotiënt. Dit cijfer wordt berekend door het aandeel van een sector in de werkgelegenheid van een regio te delen door het aandeel van dezelfde sector in de nationale werkgelegenheid. In 2023 kwamen de locatiequotiënten voor landbouw en industrie uit op 197 en 130. Gezondheidszorg en bouwnijverheid volgen met 118 respectievelijk 110.

De meest ondervertegenwoordigde sectoren zijn informatie & communicatie (46) en zakelijke dienstverlening (79). In (inter)nationaal opzicht zijn dit groeisectoren die bovendien een leidende rol spelen in digitalisering en innovatiekracht. De structuur van de Friese economie lijkt daarmee traditioneler van aard, vergeleken met het nationale gemiddelde. Tegelijkertijd worden landbouw (‘agrofood’) en hoogtechnologische onderdelen van de industrie (‘HTSM’) als Friese speerpunten gezien.

Deze inzichten zijn waardevol in de discussie over economisch beleid. Enerzijds wil dat beleid de randvoorwaarden voor economische ontwikkeling scheppen, waarbij het de vraag is of er niet ‘meer’ van ondervertegenwoordigde sectoren bij moet komen. Anderzijds zet het beleid in op ‘sterktes’ die nog sterker gemaakt moeten worden – en is een scherp zicht op die sterktes dus vereist. Fijn is ook dat het rapport verder graaft in de regio’s van Fryslân; er worden zes onderscheiden. Voor gemeenten en regionale samenwerkingsverbanden levert dit bruikbare inzichten op.

Het rapport van Kievit c.s. roept op tot verder onderzoek. Hij vraagt zich af in hoeverre bedrijven binnen specialisaties ruimtelijk geconcentreerd liggen en welk effect er uitgaat van ruimtelijke clustering. Een andere aanbeveling betreft het enquêteren van ondernemers, zodat er meer kennis over de Friese innovatiekracht opgebouwd kan worden. Tenslotte roept hij op om nieuwe inzichten over specialisaties te betrekken bij het opstellen van een nieuwe Research and Innovation Strategy (RIS3) voor Noord-Nederland.